Ngành âm nhạc toàn cầu đạt doanh thu vượt mốc 29 tỷ đô: Streaming lên ngôi vương

Theo báo cáo mới nhất từ Liên đoàn Công nghiệp Ghi âm Quốc tế (IFPI), doanh thu âm nhạc toàn cầu năm 2024 đã đạt mức kỷ lục 29,6 tỷ USD, tăng 4,8% so với năm trước. Đây là năm thứ mười liên tiếp ngành công nghiệp này ghi nhận tăng trưởng dương, đánh dấu một thập kỷ phục hồi và phát triển mạnh mẽ. 

Trong thời đại mà sự chú ý của con người ngày càng phân tán và nhu cầu giải trí tức thì không ngừng tăng cao, âm nhạc vẫn khẳng định vị thế vững chắc cả về mặt văn hóa lẫn thương mại. Theo báo cáo mới nhất từ Liên đoàn Công nghiệp Ghi âm Quốc tế (IFPI), doanh thu âm nhạc toàn cầu năm 2024 đã đạt mức kỷ lục 29,6 tỷ USD, tăng 4,8% so với năm trước. Đây là năm thứ mười liên tiếp ngành công nghiệp này ghi nhận tăng trưởng dương, đánh dấu một thập kỷ phục hồi và phát triển mạnh mẽ. 

Dịch vụ streaming: Trụ cột chính của ngành công nghiệp âm nhạc

Không nằm ngoài dự đoán, streaming tiếp tục đóng vai trò là động lực chính thúc đẩy sự tăng trưởng của ngành. Lần đầu tiên trong lịch sử, doanh thu từ streaming đã vượt ngưỡng 20 tỷ USD, chiếm gần 70% tổng thị trường âm nhạc toàn cầu. Con số này thậm chí còn lớn hơn toàn bộ doanh thu của ngành công nghiệp ghi âm trong bất kỳ năm nào từ 2003 đến 2020, minh chứng cho sự chuyển đổi ngoạn mục trong cách thức tiêu thụ và định giá âm nhạc. 

Dịch vụ đăng ký trả phí tiếp tục là trụ cột của mô hình streaming, với mức tăng trưởng ấn tượng 9,5% so với năm trước. Tổng số người dùng trả phí đã đạt 752 triệu người, tăng 10,6%, cho thấy không chỉ lượng người dùng gia tăng mà họ còn gắn bó lâu dài với các nền tảng. Trong khi đó, các hình thức streaming miễn phí dựa trên quảng cáo chỉ tăng nhẹ 1,2%, phản ánh xu hướng người tiêu dùng ngày càng sẵn sàng chi trả cho trải nghiệm âm nhạc chất lượng cao. 

Bức tranh tăng trưởng không chỉ giới hạn ở một vài khu vực mà lan tỏa khắp các châu lục. Khu vực Mỹ Latin tiếp tục dẫn đầu với mức tăng ấn tượng 22,5%, gần như hoàn toàn nhờ vào sự phát triển của streaming. Trung Đông và Bắc Phi thậm chí còn ghi nhận con số cao hơn với mức tăng 22,8%, trong khi châu Phi cận Sahara lần đầu tiên vượt mốc 100 triệu USD doanh thu, đánh dấu một cột mốc quan trọng. 

Tại châu Á, Trung Quốc nổi bật với tăng trưởng mạnh mẽ nhờ vào sự phát triển của nền tảng kỹ thuật số, trong khi Nhật Bản - thị trường vẫn còn phụ thuộc nhiều vào định dạng vật lý - duy trì vị thế ổn định. Châu Âu ghi nhận mức tăng 8,3%, và Bắc Mỹ - thị trường lớn nhất thế giới - tiếp tục tăng trưởng ổn định ở mức 2,1%. Hàn Quốc, với sức mạnh của làn sóng K-pop, vẫn giữ vững vị trí thứ 7 trong bảng xếp hạng thị trường âm nhạc toàn cầu. 

Vinyl: Cuộc hồi sinh ngoạn mục trong kỷ nguyên số

Mặc dù kỹ thuật số đang thống trị thị trường, tình yêu dành cho các định dạng vật lý vẫn không hoàn toàn biến mất. Dù tổng doanh thu từ các định dạng vật lý giảm 3,1%, đĩa vinyl lại tiếp tục xu hướng tăng trưởng năm thứ 18 liên tiếp, với mức tăng 4,6%. Hiện tượng này chứng minh rằng trong thời đại công nghệ số, trải nghiệm cầm nắm vật lý và nghi thức đặt kim lên đĩa vẫn mang giá trị đặc biệt đối với nhiều người yêu nhạc. 

Bên cạnh đó, doanh thu từ quyền biểu diễn - khi âm nhạc được phát công khai trên radio, TV, cửa hàng, hoặc các nền tảng trực tuyến - cũng ghi nhận mức tăng 5,9%, đạt 2,9 tỷ USD. Đây là năm thứ tư liên tiếp mảng này tăng trưởng, phản ánh sự phục hồi của các hoạt động công cộng sau đại dịch. 

Nhạc AI: Cơ hội song hành cùng thách thức

Bên cạnh những con số tăng trưởng ấn tượng, báo cáo năm nay cũng đặt ra những câu hỏi quan trọng về tương lai của ngành, đặc biệt là vai trò của trí tuệ nhân tạo (AI) trong sáng tạo và tiêu thụ âm nhạc. Giám đốc điều hành IFPI, bà Victoria Oakley, đã bày tỏ quan ngại về việc sử dụng trái phép âm nhạc có bản quyền để huấn luyện các mô hình AI, cảnh báo rằng điều này có thể đe dọa đến nghệ thuật sáng tạo của con người. 

"Chúng tôi kêu gọi các nhà lập pháp hành động để đảm bảo AI hỗ trợ thay vì thay thế sự sáng tạo của con người," bà Oakley nhấn mạnh. Trong kỷ nguyên mà công nghệ AI đang phát triển với tốc độ chóng mặt, việc xây dựng các khuôn khổ pháp lý phù hợp trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết để bảo vệ quyền lợi của các nghệ sĩ và nhà sáng tạo. 

Phân chia doanh thu công bằng: Vẫn còn là dấu hỏi lớn

Mặc dù doanh thu toàn ngành tăng trưởng ấn tượng, câu hỏi về cách phân chia lợi ích vẫn còn bỏ ngỏ. Các nền tảng streaming hiện nay có sự chênh lệch lớn trong mức chi trả cho nghệ sĩ. Ví dụ, Qobuz trả trung bình 0,01873 USD mỗi lượt nghe, cao hơn gấp đôi so với Spotify hay Apple Music, và vượt xa YouTube Music. Sự chênh lệch này khiến nhiều nghệ sĩ, đặc biệt là các nghệ sĩ độc lập, gặp khó khăn trong việc duy trì sự nghiệp chỉ dựa vào doanh thu từ streaming. 

Các chuyên gia trong ngành cho rằng, mặc dù streaming đã giúp ngành công nghiệp âm nhạc phục hồi sau giai đoạn suy thoái do nạn sao chép bất hợp pháp, mô hình kinh doanh hiện tại vẫn cần được cải thiện để đảm bảo phân phối công bằng hơn cho tất cả các bên liên quan, đặc biệt là những người sáng tạo nội dung. 

Kết

Với đà tăng trưởng hiện tại, ngành công nghiệp âm nhạc toàn cầu có thể sẽ vượt ngưỡng 30 tỷ USD trong năm tới. Tuy nhiên, để duy trì sự phát triển bền vững, ngành này cần giải quyết nhiều thách thức, từ việc đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên AI, cải thiện mô hình phân phối doanh thu, đến việc thích ứng với các xu hướng tiêu dùng mới. 

Một hệ sinh thái âm nhạc lành mạnh không chỉ được đo bằng số tiền nó tạo ra, mà còn bằng cách số tiền đó được phân phối. Chỉ khi mọi người tham gia đều được hưởng lợi công bằng, từ các nghệ sĩ, nhà sản xuất, đến các nền tảng phân phối, ngành công nghiệp này mới thực sự bền vững trong dài hạn.

Theo: stereonet

Châu Bùi