PMC Twenty5.21: Loa nhỏ đẳng cấp monitor

Không phải cặp loa nào cũng đạt được tới đẳng cấp của sản phẩm monitor - sản phẩm được sử dụng để làm tham chiếu của các kỹ sư âm thanh. PMC Twenty5.21 là cặp loa nhỏ nhưng sở hữu phẩm chất đó thông qua chất âm trong trẻo, tự nhiên với các dải âm hài hoà và cân đối.

Tại sự kiện Munich High End 2016, PMC đã ra mắt twenty5 series nhằm kỷ niệm 25 thành lập hãng, đồng thời là sự thay thế cho dòng sản phẩm twenty series thành công. Trong đó, twenty5.21 - mẫu bookshelf nhỏ nhất, đã thu hút sự chú ý của phần lớn người hâm mộ khi đồng thời mang những đặc điểm đáng chú ý như thiết kế đẹp, công nghệ tiên tiến và mức giá bán ra hợp lý đối với một sản phẩm thuộc phân khúc hi-end. 

Thiết kế

Kinh nghiệm hàng chục năm trong việc sản xuất loa thu thanh lẫn loa home đã giúp PMC nắm rõ các nhu cầu của khách hàng, từ đó đưa ra điều chỉnh phù hợp trên từng dòng sản phẩm mới. Đối với twenty5.21, PMC đã sử dụng thùng loa gỗ sản xuất thủ công với các chi tiết được chăm chút một cách cẩn thận, giúp đôi bookshelf này dễ dàng nổi bật trong không gian nghe nhạc cũng như chiếm được cảm tình của người dùng ngay từ cái nhìn đầu tiên. 

Với ngoại hình tương đối nhỏ gọn, người dùng có thể đặt twenty5.21 ở nhiều vị trí như kệ sách, tủ TV... để thưởng thức âm nhạc. Bên cạnh đó, mức trọng lượng nhẹ của đôi bookshelf này cũng phần nào giúp người dùng không phải tiêu hao nhiều sức lực trong quá trình bố trí. 

Ở mặt trước, loa sử dụng hệ thống nam châm giấu bên trong để cố định tấm lưới bảo vệ. Theo PMC, việc sử dụng nam châm là một cách giúp hạn chế sự xuất hiện của các lỗ gắn lưới - chi tiết mà nhà sản xuất này cho rằng là không cần thiết, có thể giảm đi độ thẩm mỹ của sản phẩm.

Trong khi đó, mặt sau thùng lại có sự xuất hiện của một tấm kim loại được đánh bóng như gương với những chi tiết được in một cách nổi bật: logo hãng, tên series và công nghệ họng thoát hơi ATL độc đáo. Ở đây, chúng ta cũng sẽ bắt gặp 2 cọc loa cao cấp do PMC trang bị cho twenty5.21. 

Nếu chú ý kỹ, có thể thấy được thùng loa twenty5.21 không hề thẳng đứng như các thiết kế thông thường mà hơi nghiêng về phía sau khoảng 5 độ. Bên cạnh việc giúp tăng thêm độ thẩm mỹ, độ nghiêng này còng góp phần giảm thiểu phản xạ âm thanh bên trong thùng loa, từ đó tạo nên sự đồng nhất về pha thời gian giữa các củ loa con. Nhờ vậy, người nghe sẽ nhận được âm thanh hài hòa, tự nhiên hơn. 

Cấu hình

Có mặt trên twenty5.21 là 1 tweeter đường kính 27mm và 1 woofer đường kính 140mm sắp xếp theo thứ tự từ trên xuống - một cấu trúc thường gặp ở nhiều dòng bookshelf trên thị trường. Tuy nhiên, PMC đã bật mí rằng twenty5.21 (và cả dòng twenty5) chính là cột mốc đánh dấu những thay đổi lớn trong quá trình phát triển và sản xuất loa của hãng.

Trong đó, sự khác biệt lớn nhất trên twenty5.21 chính là củ woofer dùng màng loa bằng g-waeve (một vật liệu với thành phần chính là sợi thủy tinh) thay vì màng giấy cứng như ở những sản phẩm trước đó của PMC. Lý do của sự thay đổi này bắt nguồn từ việc twenty5.21 (và các thành viên còn lại của twenty5 series)  cần tối ưu hiệu quả hoạt động của loa con thông qua các luồng hơi di chuyển bên trong thùng. Do đó, một chất liệu cứng cáp và trọng lượng nhẹ như g-waeve đã trở thành sự lựa chọn không thể phù hợp hơn. 

Song song đó, phần nắp che bụi (dust cap) cũng được đảo ngược vào trong để tạo liên kết liền mạch hơn với phần còn lại woofer. Cấu trúc này có ưu điểm là hành trình di chuyển dài hơn mà không gây ra hiện tượng méo, vỡ tiếng. Khi kết hợp với hệ thống nam châm và voice coil mới, âm thanh của woofer trên twenty5.21  cũng trở nên uy lực hơn so với người tiền nhiệm.

So với woofer, tweeter của twenty5.21 có ít sự thay đổi hơn nhưng vẫn cải thiện hiệu quả trình diễn âm thanh một cách đáng kể. Dễ nhận thấy nhất chính là sự xuất hiện của phần khung gắn cố định mới và lớp lưới bảo vệ dạng hợp kim tán âm, giúp cải thiện độ mở của sóng âm thuộc dải tần số cao và trung cao. Trong khi đó, bản thân tweeter thì sử dụng màng loa làm từ sợi vải mềm SONOLEX và làm mát  bằng hệ thống Ferrofluid do PMC hợp tác đặt hàng riêng với hãng SEAS.

Đảm nhận nhiệm vụ kiểm soát sự đồng bộ giữa 2 loa con là mạch phân tần mới do PMC phát triển, được gắn trên một tấm bảng mạch dày có chứa các đường mạch dẫn điện bằng đồng nhằm hạn chế sự thất thoát về tín hiệu và tăng trở kháng. 

Công nghệ ATL

Bên cạnh các củ loa mới, thiết kế đường thoái hơi với cấu trúc ATL (Advanced Transmission Line) dạng Laminair chính là mấu chốt quyết định khả năng trình diễn của twenty5.21. Đây là công nghệ được phát triển dựa trên thiết kế khí động học ở xe đua Công thức 1 (Formula 1), sử dụng cấu trúc ma trận đường dẫn thoát hơi dạng gấp khúc tách tầng có lót mút tiêu âm và kết thúc tại cổng thoát hơi dạng hình chữ nhật ở mặt trước của loa.

Nguồn năng lượng phát ra từ phía sau woofer đi qua cấu trúc này sẽ bị hấp thụ một phần, chỉ để các tín hiệu tần số thấp lọt qua. Khi tới cổng thoát hơi, chúng sẽ được tập hợp lại và thoát ra một cách mạnh mẽ hơn qua các khe điều âm, tạo ra những cộng hưởng có lợi cho việc tái tạo âm thanh, đặc biệt là âm trầm với dải bass sâu và mạnh mẽ hơn. 

PMC còn bật mí rằng, cấu trúc thoát hơi ATL còn có nhiều ưu điểm mà các thiết kế thông thường không có được. Trong đó, đáng chú ý nhất là khả năng phân tán và triệt tiêu rung chấn tiêu cực phát sinh từ hệ thống củ loa trong quá trình hoạt động và giảm thiểu hiện tượng ồn nhiễu, méo tiếng xuống mức tối đa. 

Chạy burn-in kỹ

Lưu ý đầu tiên dành cho những người có ý định chơi PMC nói chung hay Twenty5.21 là cần phải chạy rà loa thật kỹ. Có thể nói cặp loa này chỉ dành cho những người thực sự kiên nhẫn. Đương nhiên, sự kiên nhẫn luôn dành được những tưởng thưởng xứng đáng. 

Khi mới khui thùng, cặp loa có âm thanh rất khó nghe, tiếng rất hẹp và gắt, gần như không có dải trầm. Chúng tôi phải chạy rà cho cặp loa bằng các file burn-in chuyên dụng với tần số chạy xuyên suốt từ 20Hz - 20kHz liên tục khoảng 100 giờ. Một khoảng thời gian rất dài. 

Trên thực tế, nhiều người sẽ đổi loa chỉ sau vài giờ, hoặc cùng lắm vài chục giờ chạy rà vì họ không đủ kiên nhẫn và thường đi đến kết luận cặp loa chỉ có thể trình diễn tới đó. Nhưng họ quên mất một điều, tại sao những đôi loa second-hand lại dễ nghe, dễ lọt tai đến vậy?! Vô cùng đơn giản, bởi chúng đã có hàng trăm giờ, thậm chí cả ngàn giờ hoạt động. Vậy hãy cho những đôi loa mới thêm thời gian. Bạn sẽ phải ngạc nhiên trước sự thay đổi của âm thanh trước và sau khi loa burn-in.

Phải thừa nhận là cặp Twenty5.21 mất nhiều thời gian chạy rà hơn bình thường một chút. Thông thường chúng tôi chỉ mất 50-70 giờ cho một đôi loa mới. Trừ dòng loa mành của Magnepan - cũng khá mất thời gian cho burn-in. Những thay đổi trong âm thanh của PMC Twenty5.21 khá giống với Magnepan: từ chỗ đầy những tiếng kim loại đanh cứng chuyển hẳn sang trạng thái đối ngược - cực kỳ mềm mại - một sự mềm mại hiếm thấy.

Cần ampli công suất lớn

Nếu chưa có kinh nghiệm chơi PMC rất có thể nhiều người sẽ lầm tưởng cặp loa nhỏ này không quá khó ghép ampli bởi nó có lỗ thông hơi khá lớn nên việc phối ghép ra âm thanh, ra tiếng trầm sẽ không thành vấn đề. Nhưng nếu để ý một chút sẽ thấy nhà sản xuất công bố thông số về độ nhạy chỉ 86,5 dB, tức là dưới độ nhạy trung bình khá nhiều. Thông thường các cặp loa bookshelf sẽ có độ nhạy từ 88dB - 90dB. 

Độ nhạy này là không phổ biến so với các dòng loa hiện đại, nhưng lại rất thông dụng đối với loa monitor thế hệ trước. Tuy nhiên, loa monitor thế hệ cũ thường có thùng kín nên độ nhạy thấp là điều dễ hiểu. Tìm hiểu thêm thì thấy thiết kế Transmission Line để tạo dải trầm sâu có thể đã ảnh hưởng một phần đến độ nhạy của dòng loa này. Đường thoát hơi của áp âm không đi thẳng tới lỗ hơi mà phải chạy theo một hành trình zíc-zắc mới đến được cổng hơi theo công nghệ Laminair.

Chúng tôi thử ghép loa với ampli đèn công suất 32 watt/kênh thì kết quả thật đáng để lãng quên. Âm thanh vừa chua vừa chát. Không phải lỗi của ampli cũng không phải lỗi của loa, lỗi của phối ghép. Chẳng qua công suất chưa tới mà thôi. Chuyển sang ampli class D công suất 200 watt/kênh, âm thanh có cải thiện hơn, không còn cứng và gắt nữa, nhưng vẫn chưa bộc lộ được gì đáng để PMC khác biệt như người chơi vẫn ca ngợi.

Phối ghép cuối cùng là dàn ampli công suất 300 watt mono-block cho kết quả mĩ mãn. Âm thanh mềm, mượt tuôn chảy như suối nhạc lấp đầy phòng nghe 30m2. Một đôi loa nhỏ như PMC Twenty5.21 lại có thể chơi nhạc với công suất lớn tạo sân khấu âm thanh không thua những dòng loa lớn là mấy. Âm hình vững và sắc nét. Vị trí các nhạc cụ được xác định rõ ràng trong không gian.

Có thể thấy, PMC Twenty5.21 là ampli khá đói công suất. Đã xác định chơi một cặp loa độ nhạy thấp thì rõ ràng, người chơi phải đầu tư cho ampli công suất đủ lớn mới khai thác được một cặp loa như vậy.

Chất âm "monitor"

PMC xứng đáng đứng vào hàng top của những cặp loa Anh quốc - vốn đã rất cạnh tranh bởi đây được mệnh danh là "vương quốc của loa". Có thể nói PMC là nhà sản xuất có nghề. Dòng sản phẩm Pro - dành cho phòng thu của PMC được đánh giá cao và được nhiều studio trên thế giới sử dụng trong suốt mấy chục năm qua. Điều này như một thứ chứng chỉ đặc biệt mà người dùng tại nhà có thể xem xét tới.

Không giống với những nhà sản xuất loa home thông thường, việc kiểm định chất lượng, và chất âm nhiều khi phi chuẩn và phụ thuộc nhiều vào lối nghe, hoặc tệ hơn, là vào chiến lược doanh số, những nhà sản xuất có cả sản phẩm Pro như PMC phải trải qua đánh giá khắt khe của giới phòng thu. Người ta có thể bằng cách này hay cách nọ, ru ngủ khách hàng không chuyên, nhưng với dân nhà nghề, sử dụng loa như một thứ công cụ kiếm tiền thì không cách nào qua mắt được họ - ngoài một khả năng duy nhất - sản phẩm phải thực sự chất lượng, phải tốt!

Ở Anh có một số thương hiệu "đỉnh" như vậy. Có thể kể tới như B&W, ATC, Tannoy và PMC... Một mặt loa của họ vừa thoả mãn giới nhà nghề, mặt khác vẫn có những dòng sản phẩm cho người nghe amateur giải trí ở nhà. Điểm chung của các nhãn loa này: âm thanh tự nhiên, chi tiết, cân bằng và trung thực. Đó là mã gen từ các sản phẩm loa monitor phòng thu được sao chép và phát triển trên các sản phẩm nghe nhạc tại nhà.

PMC Twenty5.21 cũng là một mẫu loa như vậy. Âm thanh của nó cân bằng ở cả 3 dải, không nhấn đặc biệt vào một dải nào. Về âm sắc, nó thiên về tự nhiên như người ta uống một ly nước lọc không pha đường, không bỏ muối, không pha thêm siro. Chính bởi trong suốt như vậy nên nó để âm nhạc thẩm thấu tối đa. Khi nghe jazz sẽ cảm nhận được độ phóng khoáng, tung tẩy của jazz. Khi nghe nhạc classic, sẽ cảm nhận được sự bay bổng, lãng mạn, trong trẻo của nhạc cổ điển. Khi nghe nhạc trữ tình, sẽ cảm nhận được cái nồng thắm, sâu lắng của nhạc trữ tình. 

Đó là âm thanh monitor - đừng nhầm monitor với "khô" như nhiều người thiếu trải nghiệm vẫn nhận xét. Monitor là sự trung thực, và tử tế. Bạn đưa vào một nguồn âm tốt đến đâu thì chất lượng âm nhạc tới tai người nghe sẽ tốt tương ứng.

Kết luận

PMC Twenty5.21 là cặp loa nhỏ và cá tính. Để phát huy tối đa phẩm chất âm thanh của nó, cần chạy rà thật kỹ và phối ghép với một ampli có công suất đủ lớn. Không nên kỳ vọng âm thanh của nó rực rỡ hay màu mè bởi nó có màu âm trong suốt. Nói một cách khác, âm thanh trung thực và tự nhiên. Điều này thường thấy ở những sản phẩm tốt, được tạo ra bởi những kỹ sư nghề cao, và tử tế. Sự tự nhiên trong phong cách trình diễn của PMC Twenty5.21 cho phép nó chơi ra chất nhiều thể loại nhạc khác nhau. Nếu chưa quen nghe một đôi loa có âm thanh tự nhiên, hãy thử Twenty5.21, bạn sẽ thấy một không gian âm nhạc rất khác - đa sắc và thú vị.

Nhà phân phối: Anh Duy Audio 

Khải Hoàn