Đối với những người chơi chưa có nhiều kinh nghiệm hoặc thậm chí là chỉ mới bắt đầu bước vào cuộc chơi âm thanh thì việc chọn được cho mình một cặp loa phù hợp hoàn toàn không phải là chuyện đơn giản. Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra những yếu tố cần lưu ý cho người chơi mới trong việc chọn mua đôi loa đầu tiên.
Làm thế nào để chọn mua được cặp loa phù hợp nhất?
Với những người chỉ vừa mới bắt đầu cuộc chơi âm thanh, việc lựa chọn và mua cho riêng mình một cặp loa phù hợp với túi tiền, nhu cầu sử dụng và quan trọng hơn cả là gu chất âm hoàn toàn không phải là điều đơn giản. Vậy quá trình tìm hiểu, nghiên cứu cần phải được thực hiện như thế nào để chúng ta có thể đưa ra được lựa chọn tối ưu nhất?
- Xác định nhu cầu nghe của bản thân:
Việc xác định chính xác nhu cầu sử dụng và thưởng thức âm thanh của mình chính là bước tiên quyết để lựa chọn ra những thứ phù hợp nhất cho họ, mà cụ thể ở đây là hệ thống loa. Bởi lẽ, đây không phải là lựa chọn cho nhu cầu ngắn hạn, ngày một, ngày hai mà hệ thống này thậm chí có thể phục vụ việc nghe của chúng ta trong nhiều năm hay cả thập kỉ. Không nên nhầm lẫn ở việc cứ mua những bộ loa thật đắt tiền, thật lớn hay thật phức tạp với cấu hình 5.1, 7.1 kênh hoặc hơn thì sẽ có được những trải nghiệm nghe thú vị.
Với những nhu cầu nghe cơ bản, chỉ một cặp loa là chính xác những gì chúng ta cần cho việc nghe nhạc, xem truyền hình và thưởng thức các nội dung phim ảnh. Việc tìm loa cho nhu cầu giải trí phụ thuộc vào mục đích giải trí và gu thưởng thức của người dùng. Ví dụ trong những không gian nhỏ như phòng ngủ, phòng học, phòng làm việc… chúng ta nên chọn những cặp loa bookshelf (loa nhỏ để kệ) để đem lại âm thanh vừa vặn. Tương tự, với những không gian rộng rãi chúng ta có thể chọn mua những đôi loa cột cỡ vừa hoặc lớn. Những người thích âm thanh nhiều bass và giàu năng lượng có thể mua một cặp loa kèm theo subwoofer. Hay đơn thuần ai đó chỉ muốn nâng cao chất lượng âm thanh từ những chương trình TV có thể chọn loa soundbar hoặc soundbase.
Bên cạnh việc xách định nhu cầu nghe của bản thân, người dùng cũng cần nghiên cứu không gian nghe để lựa chọn hệ thống loa và kiểu loa phù hợp. Yếu tố đầu tiên của phòng cần được tính đến chính là kích thước, dựa trên kích thước phòng (lớn hay nhỏ), người dùng có tự tính toán hoặc xin những tư vấn để lựa chọn được cỡ loa tương ứng. Việc người dùng muốn đặt loa ở đâu cũng có tác động không nhỏ tới lựa chọn. Nếu chúng ta muốn đặt loa trên kệ, tủ, mặt bàn, chỉ nên lựa chọn những đôi loa nhỏ và tốt nhất là có lỗ thoát hơi ở mặt trước. Điều tương tự cũng xãy ra khi chúng ta muốn đặt loa ở góc phòng hoặc sát tường, khi đó không nên chọn những đôi loa quá lớn sẽ sinh ra những cộng hưởng xấu ở dải trầm, làm giảm chất lượng âm thanh.
Những đặc điểm của tường và sàn nhà cũng cần được chú ý, nếu căn phòng quá trống trải, tường và sàn quá phẳng, không gian ấy sẽ bị dội âm và phát sinh cộng hưởng xấu, khi ấy chỉ nên dùng loa nhỏ hoặc tiến hành cải tạo phòng trước khi tính đến việc sử dụng loa lớn ở đây. Một điều nhỏ cũng có thể ảnh hưởng tới cảm xúc trải nghiệm chính là nội thất, nên chọn những đôi loa có hình thức và màu sắc hài hòa với bài trí nội thất trong phòng, nó sẽ tôn lên vẻ đẹp của không gian và tăng thêm sự hứng khởi cho việc giải trí.
- Tìm hiểu về yếu tố kĩ thuật:
Có thể nói đây là công đoạn cốt lõi và quan trọng nhất giúp người dùng có những hình dung cơ bản về loa, máy khi chuẩn bị chọn mua một cặp loa hay thiết bị nào đó hay xa hơn là những kiến thức cần thiết cho cuộc chơi âm thanh còn rất dài phía trước. Thông thường, người dùng phải chọn mua đôi loa phù hợp với nguồn phát và ampli mình đang có hoặc ngược lại, vì vậy các thông số kĩ thuật là cực kì quan trọng. Loa có một đặc trưng điện gọi là trở kháng (đo bằng Ohm), nó đại diện cho mức độ cản trở dòng điện của loa được gửi tới từ ampli. Nghe có vẻ đây là yếu tốt tiêu cực nhưng thực tế nó rất quan trọng. Ampli cần có trở kháng của loa để kiểm soát dòng điện trong mạch không vượt đến mức quá tải. Thường thì trở kháng tối ưu nhất của loa cho các bộ khuếch đại là 8Ohm. Tất nhiên, người dùng vẫn có thể lựa chọn những cặp loa 4Ohm hay thậm chí là 2Ohm nhưng phải chắc chắn rằng, ampli phải đủ mạnh và có dòng lớn để tải được những cặp loa nói trên.
Yếu tốt kĩ thuật thứ 2 cần được lưu ý chính là công suất. Người dùng có thể dựa trên những khuyến nghị của nhà sản xuất loa về mức công suất tối thiểu (min) và tối đa (max) để lựa chọn cặp loa thích hợp với công suất của ampli. Ở chiều hướng ngược lại, ampli có công suất càng lớn càng tốt bởi nó sẽ tạo ra lợi thế về sức kéo loa và khả năng kiểm soát. Người dùng có thể yên tâm vì rất hiếm trường hợp ampli có công suất quá mạnh dẫn đến làm hỏng loa bởi ngưỡng nghe của tai người là thước đo chính xác cho phép chúng ta ước lượng mức âm lượng an toàn cho loa.
Một thông số hữu ích khác trong việc lựa chọn loa chính là độ nhạy, nó được đo bằng mức cường độ âm (SPL) mà loa tạo ra ở khoảng cách 1m khi được cung cấp 1W. Thông số này được đo bằng dB, hiểu nôm na thì đây là khả năng chuyển hóa năng lượng điện thành âm thanh của loa, nghĩa là loa có độ nhạy càng cao sẽ càng cho âm thanh lớn hơn ở cùng mức năng lượng. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong sự phối hợp giữa loa và ampli, nó đại diện cho khả năng sử dụng hiệu quả công suất từ ampli để chuyển thành âm thanh của loa. Do đó, những loa có độ nhạy càng cao sẽ chỉ cần ampli có công suất nhỏ. Ngược lại, loa có độ nhạy càng thấp sẽ càng yêu cầu ampli có công suất lớn hơn.
- Lựa chọn phương thức mua sắm phù hợp
Mua trực tiếp tại các showroom âm thanh hay đặt mua của các nhà cung cấp trực tuyến đều có những ưu điểm và nhược điểm nhất định. Nếu lựa chọn phương án mua trực tiếp, người dùng có được một lợi thế rõ ràng đó là được tận mắt nhìn, tận tai nghe thử những cặp loa mà mình đang quan tâm, từ đó có thể tự mình đưa ra những cảm nhận, đánh giá cần thiết cho sự lựa chọn. Tuy nhiên, cần phải nhớ rằng, mua loa là mua cho mình và để phục vụ việc giải trí của chính mình nên hãy tự thẩm âm và nhận xét, không nên mua theo những cảm nhận của ai đó khác. Nhược điểm của phương án này chính là người dùng thường phải mua loa với giá đắt hơi bởi những chi phí kéo theo như mặt bằng, showroom trình diễn, nhân viên và những dịch vụ đi kèm. Thêm vào đó, các showroom âm thanh thường được trang âm cực tốt, đi kèm hệ thống phụ kiện cao cấp khiến âm thanh nghe được tại đó sẽ hay hơn rất nhiều so với khi sử dụng ở các điều kiện cơ bản tại gia đình.
Ở lựa chọn mua hàng trực tuyến, người dùng sẽ được lợi bởi mức giá thấp hơn đáng kể, tuy nhiên hạn chế của nó là người dùng không được trực tiếp trải nghiệm trước khi chọn mua. Hiện nay, hầu hết các công ty bán hàng trực tuyến đều kèm theo dịch vụ đổi trả miễn phí nếu không ưng ý nhưng thực tế vẫn có nhiều hạn chế khác của việc mua hàng trực tuyến. Đầu tiên là việc phải chờ đợi khá lâu để nhận được cặp loa mình đặt mua và phải mất nhiều hơn như vậy thời gian cho việc đổi trả nếu nó không phù hợp. Thêm nữa, quá trình vận chuyển, giao nhận hàng hóa thường tồn tại nhiều rủi ro có thể gây hư hỏng loa, thứ vốn rất nhạy cảm với va đập và các tác động từ bên ngoài.
- Thử loa ngay tại nhà
Đây là công đoạn mang nhiều tính cảm quan nhưng có lẽ lại là chính xác nhất để kiểm chứng xem thực sự chúng ta đã có được những lựa chọn phù hợp nhất cho mình chưa. Sau khi đã có được cặp loa mới, hãy đặt nó vào vị trí mong muốn và thiết lập cùng hệ thống chúng ta đã dự tính, lựa chọn nhạc và nghe thử. Cách đơn giản nhất cho công đoạn này là hãy lựa chọn 3 bản nhạc gồm: 1 bài sôi động, giàu năng lượng với tiếng bass mạnh mẽ, 1 bài nhẹ nhàng với tiết tấu êm dịu và 1 bài vocal với tâm điểm là giọng hát của ca sỹ. Tất nhiên, cả 3 bản nhạc này đều phải là những bản nhạc chúng ta thực sự thích và đã nghe rất nhiều lần. Sau đó lắng nghe thật kĩ, có thể nghe lại nhiều lần và so sánh các đặc điểm cơ bản như sự trung thực âm sắc, độ chi tiết, độ sắc nét của mỗi nốt nhạc, chiều sâu và nội lực của quãng bass, tính hài hòa và sức quyến rũ của âm thanh tổng thể … xem tất cả đã thực sự làm hài lòng mong muốn của bản thân hay chưa.
Một số câu hỏi thường gặp trong quá trình chọn loa:
Có thể kết hợp loa khác hãng với nhau không? Tất nhiên là có thể nhưng không nên, những loa khác nhau sẽ cho âm thanh khác nhau và sự kết hợp các thương hiệu loa khác nhau trong cùng hệ thống sẽ tạo ra sự khập khiễng, lộn xộn về chất âm.
Có nên mua loa siêu trầm không, và có thể mua khác hãng với loa chính? Đây là điều hoàn toàn nên làm nếu muốn trải nghiệm âm thanh giàu tiếng bass hơn. Việc lựa chọn loa trầm khác thương hiệu không phải là vấn đề lớn bởi dải bass ít mang đặc tính về chất âm hơn so với các dải âm khác.
Có nên dùng loa 2 siêu trầm không? Điều này loa hoàn toàn tốt cho việc bổ sung tiếng bass cho hệ thống, tuy nhiên hãy cân đối kĩ lưỡng bởi đôi khi đây là sự đầu tư thừa thải khi mà 1 loa siêu trầm đã có thể đảm nhiệm tốt vai trò trên.